Ảnh minh họa một số sự kiện nổi bật trên thế giới trong năm 2015 vừa qua.
Năm 2015 đã kết thúc với nhiều sự kiện diễn ra trên thế giới.
Trong năm vừa qua, châu Âu đã trở thành tâm điểm toàn cầu: từ các vụ tấn công khủng bố đẫm máu tại Paris, đến cuộc khủng hoảng nợ công Hy Lạp, cuộc khủng hoảng người nhập cư lớn nhất kể từ Thế chiến thứ II, đến vụ cơ phó hãng hàng không Germanwings cố tình đâm máy bay vào vách dãy núi Alps, và thỏa thuận lịch sử được ký kết bởi gần 200 quốc gia tham dự hội nghị thượng đỉnh chống biến đổi khí hậu tại Paris.
Nhìn chung, năm 2015 là một năm mà nhân loại phải đối mặt với nhiều khó khăn do thiên tai, nhân họa, đồng thời chứng kiến nhiều sự kiện nổi bật ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều quốc gia trên toàn thế giới.
Sau đây là 10 sự kiện tin tức thế giới nổi bật nhất trong năm 2015 do Đại Kỷ Nguyên bình chọn.
1. Khủng hoảng tị nạn tại châu Âu
Ảnh minh họa. Người tị nạn Syria bị cảnh sát Hungary chặn lại tại biên giới. (Ảnh: Flickr)
Cuộc khủng hoảng tị nạn tại châu Âu bắt đầu từ năm 2015, những người tị nạn đến từ nhiều nơi, nhưng chủ yếu là từ Syria, Afghanistan và Iraq.
Theo thống kê của Tổ chức Di cư Quốc tế (International Organization for Migration (IOM), con số những người nhập cư và tị nạn vào châu Âu năm 2015 đã vượt quá mức 1 triệu người, gần gấp 5 lần so với tổng số người trong năm 2014 . Đại đa số những người đến châu Âu đều thông qua đường biển,trong đó số người chết hoặc mất tích trong hành trình đầy nguy hiểm này là gần 3,700 người.
Cuộc khủng hoảng người nhập cư cũng gây ra bất đồng sâu sắc trong nội bộ liên minh châu Âu, khi các nước Bắc Âu và Tây Âu mở cửa đón nhận người di cư, trong khi các nước Đông Âu và vùng Balkan thì ngược lại. Một trong những lý do khiến một số nước đóng cửa với người dân tị nạn là vì lo ngại các phần tử cực đoan và khủng bố sẽ trà trộn vào dòng người tị nạn, gây ra những hiểm họa an ninh khó lường.
Gánh nặng về tài chính và việc triển khai các chính sách để đảm bảo các điều kiện thiết yếu cho người nhập cư hòa nhập nơi ở mới cũng là một vấn đề nổi cộm mà các nước châu Âu đang phải đối mặt.
2. Sự bành trướng của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) & lo ngại toàn cầu về chủ nghĩa khủng bố
Các phần tử cực đoan IS diễu hành trên một con đường ở Raqqa, Syria, ngày 14/1/2014. (Ảnh: YouTube)
Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) là một nhóm chiến binhthánh chiến, gồm các tay súng Hồi giáo cực đoan dòng Sunni, từ khi nổi lên đã khét tiếng về mức độ tàn bạo, giết người hàng loạt, bắt cóc, chặt đầu, khủng bố. Không chỉ kiểm soát nhiều vùng đất tại Iraq và Syria, mà IS còn kêu gọi người Hồi giáo cực đoan tiến hành các vụ tấn công tại nhiều nơi trên thế giới, bao gồm các nước phương Tây, Nga, Israel, v.v…
Theo ông Nicholas Rasmussen, Giám đốc Trung Tâm Chống Khủng bố Quốc gia của Mỹ , tính đến tháng 10/2015, IS đã thu hút được hơn 28.000 người nước ngoài tham gia chiến đấu, trong đó gồm ít nhất 5.000 người châu Âu và khoảng 250 người Mỹ.
Trước đó, hồi tháng 3/2015, Chủ tịch Ủy ban Quốc tế của Hội Chữ Thập Đỏ cho biết ước tính có hơn 10 triệu người đang phải sống dưới sự kiểm soát của IS.
IS bị tình nghi thực hiện nhiều vụ tấn công khủng bố như đánh bom ởthị trấn Suruc và thủ đô Ankara ở Thổ Nhĩ Kỳ hồ tháng 7 và 10/2015 khiến ít nhất 135 người thiệt mạng; đánh bom máy bay Nga tại bán đảo Sinai (Ai Cập) hồi tháng 10 khiến 224 người thiệt mạng; …
Một báo cáo của các chuyên gia Liên Hiệp Quốc, công bố ngày 1/12, nói rằng IS đang có ý định mở rộng phạm vi kiểm soát sang Libya và các khu vực khác trên thế giới. Các quốc gia Đông Nam Á như Malaysia, Indonesia, và Philippines cũng đã được cảnh báo về sự xuất hiện của các phiến quân IS trên lãnh thổ của các quốc gia này.
Không chỉ IS mà các nhóm khủng bố khác như Boko Haram, al-Nusra Front, Houthi, al-Qaeda, … cũng góp phần vào mối đe dọa khủng bố toàn cầu.
3. Khủng bố tại Paris vào đầu năm và hôm 13/11
Cảnh sát phong tỏa toàn bộ hiện trường tại một trong những nơi xảy ra các vụ tấn công ở trung tâm thủ đô Paris, Pháp, vào tối hôm qua (13/11) khiến ít nhất 135 người thiệt mạng. (Ảnh: YouTube)
Năm 2015, người dân nước Pháp phải đối mặt với 2 cuộc tấn công khủng bố đẫm máu khiến hơn 100 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương.
Ngày 7-9/1/2015, thủ đô Paris đã trải qua 3 ngày tồi tệ liên tiếp với các vụ xả súng và tấn công khiến hai mươi người thiệt mạng, gồm vụ xả súng tại tòa soạn báo Charlie Hebdo và một vụ nổ và bắt cóc con tin khác tại siêu thị Kosher.
Kinh hoàng nhất là loạt tấn công xảy ra vào tối thứ Sáu ngày 13/11 làm rung chuyển Paris khiến 130 người thiệt mạng và 368 người bị thương. Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS tuyên bố nhận trách nhiệm cho vụ tấn công này.
Vụ tấn công khủng bố hồi tháng 11 năm nay đã khiến cả thế giới, nhất là Mỹ và các đồng minh phương Tây, phải nhìn nhận lại cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo cực đoan ở Trung Đông. Ngay sau đó, chính phủ Pháp đã tích cực thúc giục các quốc gia mạnh tay hơn trong các hoạt động tấn công IS.
Nhiều nơi trên thế giới đã dùng các hình thức khác nhau để tưởng niệm các nạn nhân, bày tỏ sự ủng hộ và an ủi đến người dân Paris. Trên các công trình kiến trúc biểu tượng của các quốc gia như Mỹ, Anh, Úc, Canada, … đều được thắp sáng bởi màu cờ của nước Pháp. Nhiều cư dân mạng trên Facebook đã sử dụng chức năng đổi màu ảnh đại diện sang màu quốc kỳ Pháp để động viên người dân nước Pháp.
4. Nỗi lo sợ khủng bố từ các vụ xả súng và vấn đề quản lý vũ khí tại Mỹ
Hôm 2/12, vụ xả súng tại thành phố San Bernardino, bang California, Mỹ đã khiến người dân nước Mỹ bàng hoàng và làm dấy lên nỗi lo sợ bị khủng bố tấn công. Tờ The Washington Post dẫn nguồn tin từ trang Reddit cho biết, tính cả vụ việc này, nước Mỹ đã ghi nhận tổng cộng 355 vụ thảm sát trong vòng 336 ngày của năm 2015.
336 days, 355 mass shootings. There is more than 1 mass shooting for each day in America on average. pic.twitter.com/kH8MDXLEPm
Thống kê cho thấy Mỹ ghi nhận 355 vụ thảm sát trong 336 ngày của năm 2015. (Ảnh: Twitter)
Chú thích trên bảng thống kê cho biết một vụ nổ súng giết người hàng loạt là khi số nạn nhân thương vong từ 4 người trở lên, bao gồm cả tay súng.
Báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ (CRS) cho thấy có sự tăng nhẹ các vụ xả súng hàng loạt. Năm 2009-2013, trung bình mỗi năm xảy ra 22,4 vụ xả súng hàng loạt, tăng so với 20,2 vụ/năm trong khoảng thời gian 5 năm trước đó.
Vụ xả súng tại San Bernardino một lần nữa làm dấy lên cuộc tranh luận về vấn đề sở hữu súng đạn tại Mỹ lên đỉnh điểm.
Trong bài phát biểu hôm 7/12, Tổng thống Barack Obama kêu gọi thắt chặt các quy định về sở hữu súng, yêu cầu Quốc hội Mỹ sớm thông qua dự luật cải cách cơ chế buôn bán và sở hữu súng đạn.
Tuy nhiên, không dễ dàng để giới lập pháp Mỹ tìm được tiếng nói chung trong vấn đề kiểm soát súng đạn do ảnh hưởng của các nhóm lợi ích trong ngành công nghiệp súng đạn ở nước này vẫn rất lớn. Với doanh thu kinh doanh vũ khí lên đến khoảng 3,5 tỷ USD/năm, là một trong những ngành thu được lợi nhuận khổng lồ, thì các nhóm này khó có thể ủng hộ cho dự luật kiểm soát súng đạn. Vì thế, đây là một trong những vấn đề then chốt mà ông Obama dự định sẽ tiếp tục theo đuổi trong năm 2016.
5. Khủng hoảng nợ công tại Hy Lạp
Người dânHy Lạp xếp hàng chờ đến lượt rút tiền tại một quầy rút tiền tự động. (Ảnh: YouTube)
Tháng 6, Hy Lạp đang đứng trước nguy cơ lần thứ hai trở thành trung tâm của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu khi các cuộc đàm phán giữa Athens và bộ ba chủ nợ gồm Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Liên minh Châu Âu (EU) và Ngân hàng trung ương Châu Âu (ECB) tiếp tục rơi vào bế tắc.
Cuộc khủng hoảng nợ đã khiến nước này trải qua những ngày khốn khó chưa từng có trong lịch sử với 2 tuần gần như “đóng băng” hệ thống ngân hàng vì không có tiền mặt cũng như phải tiến hành một cuộc trưng cầu dân ý để quyết định xem có nên “dứt áo ra đi” khỏi khối EU.
Sau khi kết quả của cuộc trưng cầu dân ý cho thấy người dân nước này vẫn mong ở lại EU, Hy Lạp đã có rất nhiều các cuộc đàm phán với các chủ nợ EU và tháng 7 vừa qua, các lãnh đạo Eurozone và Hy Lạp cuối cùng cũng đạt được đồng thuận về một gói giải cứu, trong đó các ngân hàng Hy Lạp sẽ được “bơm” khẩn cấp 25 tỷ EURO. Tháng 8, chính quyền Athens và các chủ nợ tiếp tục đạt được thỏa thuận về gói giải cứu cung cấp tới 86 tỷ EURO (94 tỷ USD).
6. Bê bối tham nhũng FIFA và sự gian dối của Volkswagen
Một số quan chức FIFA trong vụ bê bối tham nhũng chấn động năm 2015. (Ảnh: YouTube)
Hàng loạt quan chức cấp cao của Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) đã dính líu tới các cáo buộc tham nhũng, rửa tiền và nhận hối lộ lên tới hàng trăm triệu USD.
Kết quả cuộc điều tra của Ủy ban đạo đức FIFA trong tháng 12/2015 đã đi đến kết luận cấm mọi hoạt động của Chủ tịch FIFA Sepp Blatter và Chủ tịch UEFA liên quan đến bóng đá trong 8 năm. Hai ông bị kết tội trong vụ giao dịch hai triệu USD mờ ám vào năm 2011, theo đó ông Blatter đã đưa số tiền này cho ông Platini mà không có sự giải thích thỏa đáng.
Ảnh minh họa. Hãng xe Volkswagen của Đức. (Ảnh: internet)
Hôm 15/10, CEO mới nhận chức của hãng xe hơi nổi tiếng Volkswagen loan báo kế hoạch thu hồi 8,5 triệu xe ô tô đã bán trên khắp các nước Châu Âu vì dính bê bối liên quan tới khí thải. Giới chức Mỹ phát hiện Volkswagen đã cài một phần mềm điện toán để lừa gạt giới hữu trách bằng cách làm cho hệ thống kiểm soát khí thải trên xe hoạt động trong lúc kiểm tra nhưng không hoạt động khi xe chạy bình thường.
Vụ bê bối này khiến tập đoàn Volkswagen hiện đang đứng trước nguy cơ bị phạt số tiền lên đến 18 tỷ USD theo quy định của luật pháp Mỹ.
Sự gian dối của hãng xe Volkswagen đã gây mất niềm tin của người tiêu dùng về tính thân thiện môi trường của xe Volkswagen nói riêng và xe hơi Đức nói chung. Ngoài ra, nó còn khiến người tiêu dùng ngoảnh mặt với Volkswagen và các hãng xe của Đức, nguy cơ có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế Đức.
7. Thắng lợi thuộc về đảng ủng hộ dân chủ tại Myanmar và Venezuela
Bà Aung San Suu Kyi, lãnh đạo phe đối lập chính của đảng cầm quyền Myanmar. (Ảnh: Facebook)
Chiến thắng của đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ (NLD), do bà Aung San Suu Kyi dẫn đầu, trong cuộc bầu cử tại Myanmar hồi tháng 11 năm nay là một sự kiện mang tính bước ngoặt trong quá trình đấu tranh dân chủ tại nước này.
Đây là cuộc tổng tuyển cử đầu tiên của Myanmar trong vòng 25 năm qua. Người dân Myanmar kỳ vọng rằng thắng lợi của bà Aung San Suu Kyi sẽ mở ra cơ hội thiết lập một nền dân chủ thực sự tại quốc gia Đông Nam Á này.
Thành viên Liên minh Dân chủ Thống nhất Venezuela mừng chiến thẳng trong cuộc bầu cử hồi tháng 12 năm nay. (Ảnh: Facebook)
Trong khi đó tại Venezuela, liên minh Dân chủ thống nhất đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm 6/12, chấm dứt gần hai thập kỷ thống trị của đảng Xã hội chủ nghĩa.
Theo Reuters, các lãnh đạo thuộc liên minh Dân chủ thống nhất vui mừng vì đã giành chiến thắng lần đầu tiên sau 17 năm, mặc dù trên thực tế, chiến thắng này hầu như là nhờ người dân Venezuela, vốn đã quá chán ghét cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng dưới thời cầm quyền của đảng Xã hội chủ nghĩa.
8. Động đất tại Nepal
Người dân và lực lượng cứu hộ đang đào bới từ các đống đổ nát để tìm kiếm các nạn nhân trong vụ động đất tại Nepal hồit tháng 4 năm nay. (Ảnh: YouTube)
Nhiều thiên tai đã xảy ra trong năm 2015 với quy mô lớn và khiến nhiều người tử vong, gây chấn động toàn thế giới. Theo thống kê của Google, vụ thiên tai có số lượng thương vong lớn nhất là trận động đất tại Nepal hôm 25/4 khiến hơn 8.500 người thiệt mạng, phá hủy hàng nghìn ngôi nhà đã bị phá hủy. Sau trận động đất này, Nepal còn trải qua liên tiếp 5 trận động đất khác.
Ngoài ra, hàng loạt các vụ thiên tai khác cũng đã xảy ra trong năm nay gây thiệt hại nhiều về người và của, như vụ lở đất tại Myanmar hôm 22/11 khiến ít nhất 90 người thiệt mạng, động đất tại Tajikistan hôm 7/12, lở đất tại Thâm Quyến (Trung Quốc) hôm 20/12.
Lũ lụt cũng đã xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới như Pháp, Mỹ, Myanmar, Nhật Bản, Iraq, Sri Lanka Ethiopia, Kenya, Congo, Algeria, Somalia.
Những ngày cuối năm 2015, do ảnh hưởng của hiện tượng thời tiết El-Nino, các nước châu Mỹ La-tinh đang đối mặt với các trận lũ lụt khiến hơn 100.000 người phải sơ tán. Ngoài ra, thời tiết bất thường cũng khiến một số bang tại nước Mỹ bị các trận vòi rồng, mưa lớn và tuyết rơi tấn công trong dịp Giáng Sinh.
Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết hiện tượng El-Nino năm 2015 là một trong những hiện tượng El-Nino mạnh nhất trong hơn 15 năm qua.
9. Hiệp định TPP
Ảnh minh họa. Việt Nam được kỳ vọng sẽ hưởng lợi từ TPP do nhu cầu ngày càng gia tăng đối với hàng hóa dệt may và giày dép. Theo dự báo của WB thì TPP có khả năng sẽ tăng thu nhập quốc dân của Việt Nam 10% vào năm 2030. (Ảnh: Internet)
Ngày 5/10, lãnh đạo của 12 nước kinh tế trong khu vực Thái Bình Dương đã đạt được thỏa thuận đối với Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), kỳ vọng TPP sẽ tạo cú hích để vực dậy nền kinh tế toàn cầu vốn đang trì trệ.
Ðây là một bước tiến mang ý nghĩa quan trọng đối với hội nhập kinh tế toàn cầu, trong một thế giới không chỉ ngày càng kết nối mà còn phụ thuộc lẫn nhau. TPP sẽ góp phần gia tăng thu nhập và mức sống của các nền kinh tế đang phát triển tại châu Á. TPP là một hiệp định thương mại lớn chiếm 40% GDP của toàn thế giới và thúc đẩy mức độ tự do thương mại rất lớn. Bao phủ nhiều ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và đầu tư liên quan tới thương mại, cũng như các vấn đề về môi trường và lao động, hiệp định sẽ mở cửa các thị trường và tăng cường khung quy định đối với ứng xử thương mại, giảm quan liêu và sự bất ổn.
Tiếp nối sau thỏa thuận đạt được hồi tháng 10 năm nay, 12 nước thành viên của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã công bố văn bản hiệp định TPP hồi tháng 11. Dự kiến, việc ký kết hiệp định chính thức sẽ được thực hiện vào đầu tháng 2/2016.
10. Hội nghị chống biến đổi khí hậu toàn cầu tại Paris
Ảnh minh họa. Dòng chữ trên tháp Eiffel thể hiện mục tiêu theo đuổi nỗ lực giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 độ C. (Ảnh: YouTube)
Hôm 12/12, đại biểu của gần 200 quốc gia đã thông qua thỏa thuận về việc hạn chế tình trạng gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Đây là thỏa thuận đầu tiên với sự cam kết của tất cả các nước tham gia hội nghị về việc cắt giảm lượng khí thải carbon.
Thỏa thuận ngăn chặn sự biến đổi khí hậu lần này, được xem là một bước ngoặt lịch sử, mang tính ràng buộc pháp lý đối với tất cả các quốc gia giàu có lẫn nghèo khó, yêu cầu các nước phải cam kết khống chế lượng khí thải và đặt ra mục tiêu dài hạn về việc xóa bỏ khí nhà kính cho con người gây ra.
Liệu năm 2016 tình hình thế giới có khả quan hơn không? Phương cách nào có thể hóa giải những mâu thuẫn, xung đột trên thế giới và phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai? Đó là một câu hỏi lớn không dễ có lời đáp, tuy nhiên, Đại Thư Viện Thời Báo thiết nghĩ nếu lòng người đều hướng thiện, vị tha, bớt tư lợi thì những mối thiên tai, nhân họa như trên sẽ có hy vọng được hóa giải.
